Czerwone wina - odmiany winorośli

Poniżej przedstawiamy listę odmian międzynarodowych.

Cabernet Franc

Odmiana, która najczęściej odgrywa drugie skrzypce w połączeniach z Cabernet Sauvignon. Swoje najlepsze i najbardziej rasowe oblicze pokazuje zwłaszcza w bordoskiej apelacji St-Emilion oraz środkowej części Doliny Loary, w Chinon i Saumur-Champigny, jest także składnikiem dużej części win czerwonych produkowanych w południowo-zachodniej Francji. Wina czerwone z Cabernet Franc charakteryzują się owocowymi aromatami, są także mniej taniczne od win czerwonych Cabernet Sauvignon, a czasami mogą pachnieć strużynami ołówka. Bywa też trawiaste i zapachem może nasuwać skojarzenia niedojrzałości gron.

Cabernet Sauvignon

Najsłynniejsza czerwona odmiana winorośli na świecie. która już dawno temu wyruszyła w świat ze swego rodzinnego Bordeaux. Cabernet Sauvignon uprawia się także w południowo-zachodniej Francji, jest także materiałem niektórych niewiarygodnych win włoskich, szczególnie tzw. „Supertoskanów”, w których często jest mieszana z Merlot lub lokalną Sangiovese. Kalifornia słynie ze wspaniałych etykiet pochodzących z różnych obszarów  Napa Valley i Sonoma County. Praktycznie cały chilijskie winiarstwo zostało zbudowane na tej odmianie. Chilijskie wina czerwone  Cabernet Sauvignon, często pochodzące z gron z nieszczepionych krzewów, wyróżniają się owocowymi smakami i miękkimi jak na tę odmianę taninami. Australia idealne miejsce do uprawy tego szczepu odnalazła w Coonawarra, słynnej ze swojej oryginalnej czerwonej ziemi zwanej Terra Rossa. Wina czerwone z tego miejsca mają wyraźnie wysoką kwasowość, często też oferują nutę eukaliptusa, przypominają lekarstwa na przeziębienie. Cechą wyróżniającą wina Cabernet Sauvignon jest bardzo mocny i łatwo rozpoznawalny aromat czarnych porzeczek, niuansów mięty i papryki, a jeżeli dojrzewało ono w baryłkach dębowych, może pachnieć cedrem, cygarami i tytoniem. Wina czerwone tworzone z Cabernet Sauvignon nie są zbyt alkoholowe, słyną również z głębokiej purpurowej barwy, oraz dużego potencjału starzenia. Bierze się to z fizjologii gron, które są małe i mają grube skórki zawierające bardzo dużo barwników i tanin.

Merlot

Często daje wina zmysłowe w smaku o jedwabistej fakturze tanin. Merlot słynie z win przyjaznych, wcześnie dojrzewających, jednak najlepsze okazy rozwijają się przez całe dziesięciolecia. Jego ojczyzną jest Bordeaux, gdzie jest najczęściej sadzoną odmianą winorośli i przeważającym szczepem używanym do produkcji win z ogólnych apelacji Bordeaux. Najsłynniejsze wina czerwone skojarzone z udziałem Merlot powstają na prawym brzegu Żyrondy, w Pomerol i  St-Emilion . Prawie dwie trzecie krzewów tej odmiany rosnących na całym świecie uprawia się we Francji, duże jego areały uprawia się w północno-wschodnich Włoszech, głównie w regionie Friuli, lecz tu daje wina bardziej ekstraktywne. Dużo nasadzeń Merlot znajduje się w obu Amerykach. W Chile jego produkcją zajmuje się więcej winnic niż pozostałych winogron, a wina z tego kraju aromatami potrafią przypominać Cabernet Sauvignon. W Kalifornii jego nuta owocowa jest wykorzystywana zarówno w winach jedno-odmianowych oraz w składach mieszanek w stylu bordoskim.

Pinot Noir

Szlachetna czerwona odmiana z rodziny Pinot, odpowiedzialna za niepowtarzalnie pachnące, wspaniałe wina Burgundii, oddające cześć swoim terroirs. Jednak nie wybacza żadnych błędów niewprawnemu winiarzowi i potrafi też dać wina marne. Niezwykle kapryśna w uprawie, narażona na wiele chorób, z grzybowymi na czele. Młode czerwone Burgundy pachną między innymi malinami, truskawkami, wiśniami i fiołkiem, a czasem rozwijają swój bukiet, który przywodzi na myśl dziczyznę, lukrecję i runo leśne. Na początku lat dziewięćdziesiątych Pinot Noir rozpoczął swoją nową drogę przez kraje tzw. Nowego Świata. Oregon postawił na Pinot Noir i odniósł spory sukces. Australijczycy w stanie Wiktoria oraz na Tasmanii mają klimaty wystarczająco chłodne dla tej odmiany. Nowa Zelandia w Martinborough prawdopodobnie robi najlepsze Pinot poza Burgundią. W RPA wyniki w najchłodniejszych obszarach są obiecujące. Nawet, jeżeli większość win z Nowego Świata nie oddaje swego terroir, to i tak dostarczają one dużo więcej przyjemności pijącemu niż butelka przeciętnego burgunda w tej samej cenie. W Europie Pinot Noir jest znany pod różnymi nazwami. W północno-wschodniej części Włoch jako Pinot Nero daje wspaniałe wina w Alto Adige. W Niemczech, jako Spatburgunder, jest najczęściej sadzoną czerwoną odmianą winogron i stale podnosi oryginalność i jakość win, często dzięki starzeniu w najwyższej jakości baryłkach dębowych. Uprawia się go także we wschodniej Szwajcarii pod nazwą Blauburgunder,  w Austrii gdzie nazywany jest Spatburgunder i w Alzacji.

Poniżej przedstawiamy listę odmian lokalnych.

Barbera

Najczęściej sadzona, bardzo ważna odmiana dla północno-zachodnich Włoch, gdzie daje niezbyt ciężkie wina o wyraźnej kwasowości i aromatach lasu i gorzkich wiśni. Barbery sadzone przez winiarzy, którzy ograniczają plony, szczególnie te dojrzewające w barriques, mogą być winami śmiało konkurującymi ze słynniejszymi winami regionu, Barolo i Barbaresco. Natomiast w lżejszych wersjach są niezwykle użyteczne w połączeniach z potrawami.

Gamay

Odmiana dominująca winnice Beaujolais w południowej Burgundii. Kiedyś uprawiano ją w całej Francji, jednakże obecnie jej areał upraw jest dużo mniejszy. Krzewy Gamay są narażone na przymrozki. Wina mają dość jasną barwę o niebieskawym odcieniu i są najczęściej określane jako świeże i owocowe. Wina czerwone będące efektem maceracji węglowej, używanej zwłaszcza w celu produkcji win „nouveau”, charakteryzują się często mocnymi aromatami bananów, zmywacza do paznokci i landrynki. Dzięki niskiej taniczności i wysokiej kwasowości można podawać je lekko schłodzone.

Grenache

Grona tej odmiany mają cienkie skórki, dzięki czemu łatwo można z nich zrobić wino różowe, a najlepszym przykładem są wina Tavel i Lirac. Odmiana lubiąca gorący klimat, jednak powinna być mocno kontrolowana pod względem wydajności plonów, by nie dać win płaskich i bezpłciowych. Wina Grenache są często blade, ale o dość wysokim poziomie alkoholu, a w smaku lekko korzenne i słodkawe. Grenache jest najczęściej sadzona na świecie czerwoną odmianą winogron, w szczególności dzięki popularności w Hiszpanii i całej południowej Francji.

Malbec

W chłodnym klimacie krzewy tego szczepu są słabowite a wina czerwone z nich otrzymywane smakują dziczyzną. Najlepsze siedliska we Francji Malbec odnalazł w Cahors, oraz w  Argentynie, w regionie Mendoza, gdzie potrafi dać intensywne i jedwabiste wina o głębokiej, czarnej barwie. Odmiana znana jako Cot w południowo-zachodniej Francji i Dolinie Loary, Pressac w Bordeaux, Auxerrois w apelacji Cahors i Malbec w Argentynie, gdzie uprawiają ją niemal wszyscy lokalni producenci, uprawia się go również w Chile, Australii, Kalifornii i północno-wschodnich Włoszech gdzie jest też nazywany Malbech.

Nebbiolo

Najszlachetniejsza odmiana czerwonych winogron. Wino z Nebbiolo charakteryzuje się wysoką zawartością kwasów i twardych, dających długowieczność tanin. Aby osiągnąć odpowiednią konstrukcję wina, grona muszą być w pełni dojrzałe, by móc dać odpowiednio mocną, równoważącą ściągające taniny nutę owocową. Najlepsze wina czerwone wyróżniają się głęboką barwą  i subtelnym zapachem, przywodzącym na myśl truskawki, smołę, różę, a czasami fiołki. Najlepsze wina wymagają długiego leżakowania by móc osiągnąć gotowość do picia. Z czasem wina płowieją i stare roczniki mają kolor klinkieru. Odmiana uprawiana pod różnymi nazwami w całym Piemoncie, ale ze względu na późny czas zbiorów tylko w winnicach, które dają możliwość osiągnięcia pełnej dojrzałości. Szczyty swoich możliwości osiąga na wzgórzach wokół Barolo i Barbaresco, które leżąc nad rzeką Tanaro często otulone jest jesienną mgłą, czyli nebbia, od której prawdopodobnie odmiana wzięła swoje imię. Znana jako Spanna w północnym Piemoncie, dając wina Gattinara, Ghemme, oraz Carema, a w Lombardii, jako Chiavennasca, daje wina Valtellina. W Dolinie Aosty nazywana Picutener. Niewielkie ilości Nebbiolo uprawia się także w Kalifornii i Argentynie.

Sangiovese

Kojarzona z winiarstwem Toskanii, gdzie występując pod różnymi nazwami daje m.in. wina Chianti, Brunello di Montalcino i Vino Nobile di Montepulciano, ale ważna też dla apelacji regionów Marche i Umbria. Najczęściej sadzona czerwona odmiana Włoch, a jej największym producentem jest Sycylia. Prawdopodobnie pochodzi z Kampanii, i znana jest również pod nazwami Sangioveto, Sangiovede, Brunello, Morellino i Prugnolo Gentile. Istnieje wiele klonów tej odmiany dających wina czerwone o różnej jakości, zależnie od regionu i winiarza. Sangiovese daje wina o dobrej strukturze, wysokiej kwasowości, lekko pikantne, często o wyraźnej nucie wiejskiego obejścia.

Syrah

Odmiana mająca najlepsze siedliska i dające wyjątkowe wina czerwone w północnej części Doliny Rodanu.  Wina Syrah pachną czarną wiśnią, fiołkiem, czarnym pieprzem a czasami spaloną gumą. Jest ona używana także, jako składnik mieszanki w Chateauneuf-du-Pape i innych winach z południowej części Doliny Rodanu. Najwybitniejszym winem Syrah jest krzepkie, głębokie, gęste i długowieczne Hemitage. Inne znane wina tej odmiany to uwodzące zapachem Cote Rotie, a mniej kosztowne, ale wysokiej jakości wina oferują nam apelacje Crozes-Hermitage, St-Joseph i Cornas. Uprawiana jest również Kalifornii, a także w stanie Waszyngton, w całej Ameryce Południowej, RPA  i praktycznie wszędzie, gdzie produkuje się wino. Drugą ojczyznę odnalazł w Australii, gdzie jako Shiraz jest wyjątkowo ważną odmian i potrafi dać wina o międzynarodowej sławie, takie jak Grange i Hill of Grace.

Tempranillo

Najważniejsza dla hiszpańskiego winiarstwa odmiana winogron. Jej nazwa pochodzi od słowa „temprano” czyli „wcześnie”, ze względu na jej wczesne możliwe dojrzewanie, choć najlepsi winiarze w Rioja rozpoczynają zbiory dopiero w październiku. Wina z Tempranillo należą do najbardziej długowiecznych win hiszpańskich dzięki oferowanemu wysokiemu poziomowi tanin i kwasowości, lecz nie zawsze wysoką zawartość alkoholu. Szczep odpowiedzialny za kręgosłup win z Roja, jest także jako Tinto Fino  głównym składnikiem win Ribera del Duero, odgrywa też dużą rolę w Penedes jako Ull de Llebre i Ojo de Liebre i w Valdepenas jako Cencibel, a także w La Mancha, w Nawarra, Somontano, Costers del Segre, Ubiel-Requena, a jako Tinta Roriz uprawiana jest w północnej Portugalii. Dużo mniejsze znaczenie w Kalifornii i Argentynie, choć ostatnio odnotowano też pierwsze przymiarki w Niemczech.

Zinfandel

Najczęściej sadzona w Kalifornii odmiana czerwona. Jej pochodzenie przez długi czas nie było znane i dopiero ostatnie badania DNA na uniwersytecie w Davies potwierdziły że jest to południowowłoskie Primitivo, a nie Plavac Mali, jak też m.in. przypuszczano. Najlepsze wina czerwone z Zin-a, jak się go potocznie nazywa w Kalifornii, są dobrze zbudowanymi, dojrzewającymi w dębie, długowiecznymi, korzennymi, gęstymi i jedwabistymi winami czerwonymi, które przez dominujące smaki nazywa się „winami jagodowymi”. Zinfandele mogą być także dosładzanymi, jasnymi winami różowymi, które sprzedaje się jako White Zinfandel. Uprawia się go również w wielu innych ciepłych rejonach Stanów Zjednoczonych, oraz Ameryce Południowej, RPA, krajach południa Europy, np. Hiszpanii, a także w Australii.